در فرایند رنگرزی عملیاتی وجود دارد که به آن دندانه کردن می گویند یعنی با استفاده از یکسری مواد طبیعی و یا مصنوعی ثبات و ماندگاری رنگ روی الیاف و کالای رنگرزی افزایش پیدا می کند. برخی از این مواد منشاء معدنی داشته و برخی نباتی هستند. دندانه های معدنی با آب ترکیب شده و برخی حاوی رنگ و برخی دیگر رنگ ندارند. مثلا املاح مس و یا کبالت رنگ دارند و در مقابل زاج سفید بی رنگ است.(دندانه در رنگرزی چیست؟) آب مورد استفاده برای ترکیب با دندانه های معدنی نباید خیلی سنگین بوده و املاح زیادی داشته باشد چون باعث رسوب دندانه می شود. برخی دندانه های معدنی شامل موارد ذیل است:
دندانه های معدنی : زاج سفید
ترکیب آلومینیوم و پتاسیم را زاج سفید می گویند. زاج سفید باید با آب سبک استفاده شود و یکسری مواد کمکی هم برای بهتر شدن فرایند به دندانه اضافه می شود. جوهر ترشک، کروم دوتارتر، جوهر لیمو و سرکه برخی از این مواد کمکی هستند. هنگام استفاده از دندانه های معدنی مانند زاج سفید باید مدت زمان استفاده مورد توجه قرار بگیرد چون استفاده طولانی مدت از برخی از آنها باعث کدر و تیره شدن کالای رنگرزی می شود.
دندانه های معدنی : کروم
کروم یکی از دندانه های معدنی مهم است که زیاد استفاده می شود. به سه روش از این دندانه استفاده می کنند. حمام دندانه کروم شیرین، حمام دندانه کروم ترش و حمام کروم احیاء سه روش نام برده شده هستند
دندانه های معدنی : مس
مس املاح زیادی دارد اما زاج سبز یا مس سولفات ترکیبی از آن است که به عنوان دندانه معدنی در فرایند رنگرزی مورد استفاده قرار می گیرد. مس را بیشتر برای دندانه کردن رنگ های طبیعی استفاده می کنند و کمتر برای رنگ های مصنوعی استفاده می شود. برای استفاده مواد کمکی به همراه مس نباید از اسید های قوی استفاده کرد چون باعث می شود، کالای رنگرزی کدر و بد رنگ شود
دندانه های معدنی : قلع
قلع به عنوان یک دندانه معدنی باعث بوجود آمدن رنگ های شفاف و روشن می شود.(انواع دندانه) وجه تمایز دندانه کروم با قلع ثبات در برابر نور خورشید است. ثبات قلع در برابر نور به اندازه کروم نیست.
دندانه های معدنی : نیکل و کبالت
دندانه معدنی نیکل و کبالت ثبات خوبی در برابر نور و شستشو دارند و البته خیلی زیاد در فرایند رنگرزی استفاده نمی شوند. دو نکته در هنگام استفاده از این دندانه معدنی باید مد نظر قرار بگیرد اول اینکه مواد کمکی نباید اسید های معدنی باشند و بعد اینکه آب مورد استفاده هم نباید سنگین باشد
دندانه های معدنی : زاج سیاه
این دندانه معدنی سبب تیرگی کالای رنگرزی می شود. زاج سیاه و یا سولفات آهن باید به مدت کمی در تماس با کالای رنگرزی و در حمام دندانه قرار بگیرند تا رنگ مورد نظر به دست آید. رنگ ایجاد شده توسط این دندانه معدنی مقاومت زیادی در مقابل نور و شستشو ندارد.
