دندانه الیاف و کالاهایی که برای رنگرزی انتخاب می شوند، دارای یک پوسته خارجی یا فلس هستند که این پوسته نقش مهمی در جذب رنگ و مواد رنگزا دارد. در اثر فرایند رنگرزی فلس ها ممکن است، دچار آسیب شده و یا اینکه کلا از بین بروند. از بین رفتن فلس ها به صورت مستقیم در جذب رنگ اثر می گذارد و جذب رنگ را تسریع می کند. در نتیجه با افزایش جذب رنگ ممکن است، غلظت و درجه مواد رنگزا زیاد شده و الیاف پر رنگتر شوند. مسئله ای که در این فرایند مهم است،
تاثیر این واکنش در ثبات رنگی است. (مراحل انجام رنگرزی سنتی چیست؟)با وجود اینکه از بین رفتن فلس ها باعث پر رنگتر شدن الیاف می شود، ثبات رنگی آنها را پایین می آورد و مقاومت الیاف رنگ شده در برابر نور و یا شستشو پایین می آید، برای همین برای جلوگیری از این مشکل از دندانه استفاده می کنند. این فرایند به عاملی گفته می شود که ثبات و ماندگاری رنگ را بالا برده و مقاومت آن را در برابر شستشو و نور افزایش می دهد.
دندانه در فرایند رنگرزی چه کاری انجام می دهد؟
دندانه در فرایند رنگرزی نقش تثبیت کننده دارد. وجود دندانه باعث می شود، مواد رنگزا تمایل بیشتری برای ترکیب شدن و فرو رفتن در الیاف داشته باشند. وقتی دندانه را با مواد رنگزا و الیاف مخلوط می کنند در واقع فرایند دندانه کردن رخ می دهد.این فرآیند در رنگرزی به معنی افزودن مواد مختلف برای ایجاد ثبات رنگی الیاف بوده و حتما دندانه انتخاب شده باید بتواند، با مواد رنگزا مخلوط و در آنها حل گردد.کاری که این مواد انجام می دهد،
این است که با چسبیدن به الیاف روی سطح آنها سوراخ و خلل و فرج ایجاد کرده و باعث می شود، مواد رنگزا در الیاف نفوذ کند.(رنگرزی سنتی چیست؟) نفوذ مواد رنگزا در الیاف ثبات آنها را افزایش می دهد ضمن آنکه رنگ آنها را شفاف تر و زیباتر خواهد کرد. دندانه انواع و اقسام مختلفی دارد و بر حسب نوع الیافی که قصد رنگ کردن آن را دارند، انتخاب می شوند.
مانند اسید سولفوریک، اسید استیک، اسید سیتریک و دندانه های سنتی مانند سرکه، آبغوره، قره قروت و دوغ هستند. بدون استفاده از مواد رنگرزی کیفیت مطلوب را نداشته و باعث می شود، الیاف در مقابل نور و شستشو خیلی زود تغییر رنگ داده و کم رنگ شوند، برای همین وجود و استفاده از این مواد در فرایند رنگ کردن الیاف مصنوعی و طبیعی کاملا ضروری است و نباید از قلم بیفتد. البته میزان و درصد استفاده از این مواد هم باید مد نظر بوده و کاملا مطابق با اصول باشد تا خللی در فرایند ایجاد نشود.
