یکی دیگر از طرح هایی که در قالی ایرانی دیده شده و قدمت طولانی هم دارد، طرح گلدانی است. (طرح گل فرنگ در قالی ایرانی)این طرح ویژگی های خاصی داشته که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می کنیم.
ویژگی های طرح گلدانی در قالی ایران
1-اولین و مهمترین ویژگی این مدل قالی این است که طرح هایی به شکل گلدان در اندازه های مختلف در آن دیده می شود. برای همین است که به این نام خوانده می شود.(طرح ترکمن یا بخارا در قالی ایرانی)
2-در برخی از انواع قالی ها با طرح گلدانی که گلدان پر از گل بافته شده که تمام فرش را در بر می گیرد و در واقع نقش اصلی فرش همان طرح گلدان بزرگ پر از گل است.
3-در برخی فرش ها که طرح گلدانی در آن بافته می شود به جای یک گلدان پر از گل چند گلدان کوچک به صورت متقارن در اطراف متن و یا پشت سر هم در سراسر متن بافته میشود.
4-نمونه های بسیار زیبا و مهمی از این طرح در موزه های کشورهای زیادی وجود دارد و برخی از آنها در موزه هامبورگ، نیویورک، پاریس، میلان، لندن و تهران به نمایش گذاشته شده است.
مدل های مختلف طرح گلدانی قالی
5-در این مدل قالی شاخه های اسلیمی و ترکه های گل دار و شکل های هندسی به صورت لوزی و یا مربع بافته شده و نحوه بافت و تقسیم آنها به شکلی است که زمینه و متن قالی به صورت توری و یا شبکه ای به چشم می آید. آن چیزی که به این قالی جلوه ای رویایی می دهد، وجود گلدان های پر از گل در این خانه ها یا شبکه ها است. یعنی فرشی می بینید که زمینه ای شبکه ای یا توری داشته و در داخل مربع ها و یا لوزی ها گلدان های پر از گل بافته شده است.
6-طرح گلدانی عموما یک طرفه بافته می شود به شکلی که وقتی فرش را برعکس کنید، طرح ها وارونه دیده می شوند.
7-در برخی از فرش هایی که با این طرح بافته می شود، تصاویری از حیوانات وحشی و یا شکارچیان سوار بر اسب هم دیده می شود که نمونه هایی متفاوت از این فرش است.
8-این مدل قالی را اگر به چهار قسمت تقسیم کنیم نگاره های هر قسمت شبیه هم نیستند در حالی که در طرح های دیگر اینطور نیست.
9-طرح گلدانی به زمان شاه عباسی بر می گردد.
گره های فرعی طرح گلدانی
طرح گلدانی گره های فرعی مختلفی دارد که شامل: گلدانی، ختائی، گلدانی دو طرفه، گلدانی محرابی و سراسری، گلدانی گل و بلبل و یا ظل السلطان، حاج خاتمی و تکراری، گلدانی لچک ترنج و یکطرفه هستند.
