پته را به دوخت های گل و بته بر روی پارچه های کرکی می گویند. پته بر روی شال های کرکی هم دوخته می شود و انواع محصولات پتـه شامل دوخت سجاده، رومیزی، جلد قران، جانماز، پرده، کوسن و زیر لیوانی و برخی دیگر دوخته و در شهرهای مختلف عرضه می شود.(گلیم شاهسون و انواع آن) پته دوزی از هنرهای باستانی و بسیار کهن ایران زمین است و با نام های فطه دوزی و سلسله دوزی هم شناخته می شود. برای دوخت پتـه باید از پارچه های ضخیم و پشمی استفاده کرد که این پارچه ها عریض نام دارند. عموما طرح هایی که در این هنر اصیل ایرانی دوخته می شوند، حاصل تصور و خلاقیت ذهن زنان و دختران اقوام مختلف است البته در برخی موارد هم از تصاویر کهن مربوط به آداب و سنن ایرانی اقتباس می شود.
معنی پته چیست؟
پتـه در معنای لغوی به مفهوم پشم و کرک است و از ریشه پت گرفته شده است. در فرهنگ نامه معین پته به پشم نرمی اطلاق می شود که از بن موی بز بدست آمده و برای درست کردن شال مورد استفاده قرار می گیرد.(گلیم کردستان و مواد اولیه مورد استفاده در گلیم کردستان) پته دوزی عموما با طرح های گل و بته و ترنج همراه است و بوته های رنگی در آن زیاد به چشم می خورد.
این هنر دست ایرانی بیشتر در بین زنان و دختران کرمانی دیده شده و جزو هنر های اصیل این شهرستان محسوب می شود. دختران و زنان کرمانی در واقع با پته دوزی خواسته اند، رنج و شادی های خود را بر قاب منحصر به فردی به تصویر بکشند و به یادگار بگذارند. تمرکز این زنان بر نقش های پتـه و حرکت چشم ها به مدت طولانی بر روی این نقش و نگارها نشان از روح لطیف و آرام دختران این خطه دارد.
پته در چه مواردی بیشتر کاربرد دارد؟
کاربرد هنر پته را در برخی موارد مانند سجاده نماز، جلد قران،کوسن و رومیزی اشاره کردیم. این هنر ظریف مصارف دیگری نظیر قندان، در دوخت مانتوها و لباس های سنتی، رومبلی، روفرشی و زیرانداز هم داشته و البته در بین اقوام مختلف طرفداران زیادی هم جذب کرده است.
ریس در پته دوزی چه کاربردی دارد؟
ریس به عنوان یک نوع نخ پشمی در دوخت این محصول مورد استفاده قرار می گیرد. رنگ های ریس عموما عنابی، مشکی، سبز روشن، سبز تیره، زرد، نارنجی، قرمز، آبی تیره، سبز ماشی و لاکی انتخاب می شوند. میزان مصرف نخ و ریس در دوخت پته بستگی به ابعاد و البته طرح های مورد استفاده روی آن دارد. این هنر دست زنان کرمانی در سال های اخیر بیشتر مورد توجه توریست ها و مصرف کنندگان داخلی قرار گرفته و ظرافت و زیبایی آن نظرها را بیش از پیش جلب کرده است.
